Moestuinieren voor groentjes, óók voor op je balkon!
4 oktober '23
Klimaatveranderingen, CO2-uitstoot, natuurlijke voeding, insectensterfte door intensieve landbouw. Vrijwel dagelijks hoor of lees je er wel iets over. Wil jij zelf meer doen voor het milieu dan (natuurlijk) je afval scheiden en biologische producten kopen, maar weet je niet hoe? Begin een moestuin! Je eigen verse producten uit de tuin; dat is lekker en gezond, en tegelijk goed voor de natuur. En heel leuk om samen met de kinderen te doen! Heb jij sinds kort de sleutel van je nieuwbouwwoning of appartement? Bekijk deze tips voor je eigen duurzame moestuintje!
De voordelen van een moestuin
Kweek je je eigen groenten en/of fruit, dan weet je zeker dat de producten onbespoten zijn. Je weet wat je eet. En omdat er geen transport en verpakkingsmaterialen nodig zijn, draag je tegelijk bij aan een vermindering van CO2-uitstoot. Bovendien vereist het aanleggen/onderhouden van je moestuin ook fysieke inspanning, stiekem ben je lekker in beweging! Voor velen is dat een goede manier om het hoofd leeg te maken na een lange werkdag. Ook kinderen vinden het leuk om bezig te zijn met een moestuin. Hoe leuk is het om het proces van zaadje tot plant op de voet te kunnen volgen?!
Kortom, met je eigen moestuin:
- eet je gezond(er) én lekkerder
- draag je bij aan een goed milieu,
- werk je aan je fysieke én mentale conditie,
- heb je (indien relevant) een leuke activiteit samen met je kind(eren)!
Creëer je eigen moestuin
Je eigen moestuin beginnen is simpel! Of het nu gaat om een stuk grond of een klein balkonnetje; moestuinieren kan overal. Wil je het jezelf in het begin niet te moeilijk maken, begin dan bijvoorbeeld met een vierkante meter. Lekker overzichtelijk, met weinig onderhoud. Het is het beste om de zaadjes in vierkanten te planten. Hiervoor kun je bijvoorbeeld wat draadjes spannen, of een ‘moestuinbak’ gebruiken (ook leuk om zelf te maken!). Deze zet je het beste zonder bodem direct op het gras of zand, zodat regenwater kan wegzakken in de bodem. Makkelijke groenten om mee te beginnen zijn bijvoorbeeld wortel, courgette, radijs, bonen, sla en rucola.
Hoe hou je je moestuin onkruid-vrij?
Om je moestuin zo duurzaam mogelijk te houden, past het gebruik van antiworteldoek niet binnen het plaatje. Dat doek is namelijk gemaakt van plastic, ongeacht de kwaliteit. Daarnaast kunnen wormen en ander bodemleven er niet doorheen, terwijl die diertjes juist de kwaliteit van de grond verbeteren. Maar wat is dan het duurzame alternatief? Allereerst laat je de grond zoals het is. Met omspitten verstoor je namelijk het bodemleven. Dek de grond af met ongebleekt karton, zonder inkt, nietjes, plakband, etiketten etc. Doordat er zo geen licht bij komt, sterven de onkruidzaden of het gras waar je het karton oplegt, af. Daarbovenop leg je een paar centimeter compost of tuinaarde.
Wil je het helemaal goed doen, dan dek je de grond af met mulch. Dat doe je bijvoorbeeld vroeg in het jaar om de grond voor te bereiden op een nieuw moestuinjaar en voordat je de plantjes erin gaat zetten. Dat kan zijn stro, bladeren of je kweekt laagblijvende plantjes die de grond met hun bladeren bedekken en uitdrogen tegengaan. Als er eenmaal plantjes staan dan kun je ook tussen de plantjes de grond afdekken met bladeren of stro. Het ziet er minder netjes uit dan wij mensen eigenlijk willen, maar zo hoef je ook minder vaak water te geven en dat is dan weer besparend. Het karton vergaat en volgend jaar begin je weer opnieuw. In moestuinbakken doe je precies hetzelfde.
Een moestuin kan ook op je balkon!
Woon je in een appartement en heb je een balkon of dakterras als buitenruimte? Een minimoestuin kan ook! Er zijn genoeg mini-groentes te koop om te kunnen moestuinieren op je balkon. Belangrijk is dat je je groenten of kruiden plant of zaait in een pot die diep genoeg is zodat de wortels voldoende ruimte hebben. Ook kun je kleine klimrekjes langs een muur plaatsen, om kleinere groentesoorten omhoog te laten groeien. Zoals mini-pompoenen of courgettes. Of laat je balkonhek(ken) begroeien met een druivenstruik.
Biodiversiteit in de moestuin
Aandacht voor biodiversiteit in de natuur is belangrijk. Dat geldt ook voor je moestuin! Want het ene gewas trekt bestuivers aan voor het andere, of zorgt juist voor een natuurlijke bestrijding van insecten die je oogst opeten. Bieslook bijvoorbeeld, beschermt met zijn geur tegen de wortelvlieg en kun je dus goed naast wortel neerzetten. Ook is het slim om wat bloemen in of rondom je moestuin te planten; deze trekken namelijk bijen en insecten aan. En die zijn onmisbaar in je moestuin, met name voor de bevruchting van bloemen. Plant bijvoorbeeld Phacelia (bijenbrood) en smeerwortel; bijen en hommels zijn hier gek op!
Moestuintips op een rijtje
Wil jij aan de slag met je eigen (mini-)moestuin? De beste tijd om te beginnen is in het voorjaar, na de vorstperiode. In de herfst of winter heb je dus alle tijd om een moestuinplan te maken; surf op internet rond naar informatie, tips en om te bepalen welke gewassen je graag in je tuin wilt verbouwen. Dan ben je goed voorbereid om aan de slag te gaan.
Hierbij tot slot nog een aantal handige tips en weetjes:
- Bepaal welke groenten, kruiden of vruchten je straks wilt oogsten.
- Maak een zonnig plekje vrij in je tuin of op je balkon, want de meeste moestuinplanten houden van zon. Maar: vruchtgewassen hebben doorgaans meer zon nodig dan bladgewassen zoals sla, peterselie of spinazie. Die kunnen prima in de schaduw staan.
- Zorg voor een variatie van bloemen en planten; het vergroot de biodiversiteit en verkleint de kans op plagen van bijvoorbeeld slakken of luizen.
- Zaai of plant in vierkanten van circa 30 centimeter en plaats klimmende gewassen en brede planten achteraan.
- Zaai een zaadje zo diep als het zaadje groot is, maar let op. Dit geldt niet voor de zogenaamde lichtkiemers zoals sla. Die moeten juist weer bovenop de aarde, anders gaan ze niet kiemen.
- Gebruik goede, vruchtbare grond en zorg zo nodig voor regelmatige (organische) bemesting!
- Vergeet niet bij het zaadje dat je hebt geplant een label in de grond te zetten, met de naam van het gewas
- Geef regelmatig water.
- Kijk op de website van het IVN voor meer informatie over moestuinieren. Je vindt hier leuke tips, handige downloads, een nieuwsbrief, webwinkel en zelfs podcasts.